پدیده ی خستگی تصمیم گیری به این شرایط اشاره می کنه که بعد از گرفتن تصمیم های متعدد، توانایی تصمیم گیری ما به شدت افت می کنه. امروز در قسمت جدید رادیو یارا در این باره حرف می زنیم.
خستگی تصمیم گیری دقیقا چیه؟
خستگی تصمیم گیری (Decision Fatigue) یک پدیده ی روانشناسیه که با توانایی انسانها در تصمیم گیری مربوط میشه. به این اصطلاح در زبان انگلیسی میگن: Decision Fatigue. تئوری خیلی ساده ست: وقتی مدام پشت سر هم تصمیم های متعددی بگیره، مغزت خسته میشه و کمتر میتونه تصمیم های خوب بگیره. این خستگی به همه ی انواع تصمیم ها ربط داره. نه فقط تصمیم های بزرگ و نه فقط تصمیم های پیش پا افتاده.
توانایی تصمیم گیری رو میشه مثل یک باتری شارژی در نظر گرفت. وقتی این باتری رو در دستگاه بذاری، هرچقدر که ازش استفاده می کنی شارژ باتری کم و کمتر میشه تا به صفر میرسه. در نهایت باید دوباره باتری رو شارژ کنی تا بتونی باز ازش استفاده کنی. توانایی تصمیم گیری هم اینطوریه. یک منبع بی نهایت نیست. با استفاده ی مکرر ازش ته می کشه و باید شارژ شه تا بتونی تصمیم های خوبی بگیری.
سوالی که پیش میاد اینکه: آیا واقعا همچین پدیده ای واقعیه؟ و یا حاصل خلاقیت ذهنی ماست؟
در جواب این سوال باید بگم که متخصصینی هستند که بطور صددرصد این پدیده رو نپذیرفته باشند، و دلیل مجادله اونها اینکه این پدیده تعریف دقیق ومشخصی ندارد تا بتوان بر روی آن آزمایش کرد و دسته بندی شون کرد. اما از طرف دیگه، تحقیقات علمی ای هست که که نشان می دهند همچین پدیده ای وجود دارد.مثلا در یک مقاله نوشته شده که طبق تحقیقات علمی اثبات شده که پرستارها هر چقدر شیفت هاشون ساعات بیشتر و بدون استراحتی باشه، تصمیم های پرهزینه تر با بازدهی کمتری میگیرند.
خستگی تصمیم گیری چطور به وجود می آید؟
چرا ما از تصمیم گیری خسته میشیم؟ دو دلیل عمده برای این حالت وجود دارد: اولین دلیل سطح اضطراب و دومین دلیل تعداد تصمیم هایی که در هرروز میگیریم مربوط می شود. علاوه بر این عوامل، مدل تصمیم هایی که میگیریم هم در حالات ما تاثیر دارند. اینکه تصمیم هایی که میگیریم چقدر بزرگ و حیاتی هستند و نتیجه شون چقدر قراره در زندگی ما تاثیر بگذارد. همه ی این مسائل روی منبع انرژی ما اثر میگذارد.
علاوه بر موارد ذکر شده،حتی تصمیم گیری درباره موارد ساده ای که در طی روز برامون اتفاق میفته،مثل اینکه ناهار چی بخورم،یا تصمیمات کاری واجتماعی هم برروی سطح انرژی ما تاثیر میگذارند. همه این تصمیم ها ناخودآگاه و یا آگاهانه برروی خستگی ذهن ما اثر دارند. در طی روز هرچه بیشتر زمان میگذره و ما تصمیمات معمولی بیشتری میگیریم توانایی ما برای درست انتخاب کردن کاهش پیدا میکند.
از نشونه های این کاهش توانایی هم اینکه ما احساس خستگی می کنیم و مغزمون دچار مه میشه و از لحاظ جسمی و روحی احساس شل بودن می کنیم. که با گذشت زمان در طی روز ،پدیدار شدن این نشونه ها بیشتر می شود .
تاثیر خستگی تصمیم گیری روی فرد
خستگی تصمیم گیری میتونه بسته به نوع فرد، تاثیرات منفی متفاوتی در شخصیت و نحوه ی زندگی او بذاره. من اینجا به چند مورد اشاره می کنم:
- خرید کردن های یهویی
- خوب فکر نکردن به تصمیم ها
- پشت گوش انداختن و اهمال کاری
چطور باهاش بجنگیم؟
با اینکه این پدیده تاثیرای منفی زیادی داره و همه ی ما در معرض ابتلا هستیم، اما راه حل های خوبی هم براش وجود داره. مثلا:
- ساختن روتین برای نیاز نداشتن به تصمیم گیری های زیاد: زمانی که روتین قدرتمند و دقیقی در زندگی داشته باشید، از تعدد تصمیم ها و تکراری بودن هرروز اونها در طی روز جلوگیری میکنید و با این کار انرژی ذخیره شده رو در جای مفیدترو مهمتری صرف می کنید .قسمت هایی از زندگی روزمره وجود دارد که می توان برای انها روتین قوی و دقیقی تعریف کرد تا تصمیم گیری درباره اونها کمتر بشه.
- تصمیم گیری در شب قبل: مثل اینکه ناهار چی بخوریم یااینکه در جلسه ملاقات فردا چه لباسی بپوشیم؟ و ….. باعث میشود که در طی روز انرژی کمتری برای تصمیم گیری های معمولی صرف کنید.پس اگر بولت ژورنال و یا پلنر و یا to do list دارید حتما هرشب قبل خواب قسمت روزنگار رو تکمیل کنید تا روز بعد خستگی کمتری رو تجربه کنید.
- دوری از حواس پرتی هایی مثل تلویزیون یا چرخیدن در اینستاگرام،دیدن فیلم و سریال وحتی استفاده از اینترنت در طی روز بازدهی ما رو پایین می آورد .بهتره که این کارهارو برای زمان عصر به بعد بگذاریم که تموم کارهامون رو کردیم. ومعمولا تصمیمات مهم رو گرفتیم.
سلام زهراجان
واقعاامان ازین اینستاگرام…
پادکست امروزم مثل بقیه عالی بود👍
استوارباشی🙏🌹❤️